Στην κοσμοθεωρία του ρομαντισμού το απόσπασμα είναι στάση πνευματική, το αποσπασματικό και το α-τελές είναι σημεία και εργαλεία τής χωρίς τέλος προσέγγισης του Απόλυτου (Schlegel). Στο 206ο Athenaeum-Fragment o Friedrich Schlegel γράφει ότι το απόσπασμα, όμοια με μικρό έργο τέχνης, πρέπει να ξεχωρίζει από τον περιβάλλοντα κόσμο και να είναι αυτοτελώς ολοκληρωμένο σαν σκαντζόχοιρος.¹ Εννοεί ότι είναι μια κλειστή προς τα έξω ενότητα σκέψης που αφενός στρέφει τα αγκάθια της κριτικά απέναντι στον εξωτερικό κόσμο και αφετέρου κεντρίζει τη σκέψη του δημιουργού, ποιητή ή φιλοσόφου. Χάρη στην ευστοχία, τη συντομία και την κινητικότητά του το απόσπασμα είναι ιδανική τεχνική για τη διαρκώς ανανεούμενη περιφορά γύρω από την πολυφωνία της σύνθετης και συχνά αντιφατικής πραγματικότητας και την παρατήρησή της.
Υπάρχει άριστη ελληνική βιβλιογραφία για την πρόσληψη της ρομαντικής αισθητικής στην ποιητική του Διονυσίου Σολωμού, οπότε κανείς δεν επιτρέπεται σήμερα να μιλά με παρωχημένους όρους για έργο που δεν κατόρθωσε να ολοκληρώσει -όπως είδα πρόσφατα κάπου στο διαδίκτυο-, και τελικά πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι ούτε η φιλολογία ούτε η ιστορία είναι μπάτε σκύλοι αλέστε για όποιον έχει μεγάλη ανάγκη να γράφει τις προτιμήσεις του, ποιητικές και άλλες. Άσε που και αυτές οι επιστήμες δεν είναι συμπαγές σύνολο, ζητούμενα-θεωρία-μεθοδολογία διίστανται.
Κρίμα που δεν έχουν περάσει σημαντικά θέματα όπως αυτό εδώ της αποσπασματικότητας στον Σολωμό να υποψιάσουν τον κοινό λόγο ότι πρόκειται για θεωρητικά ζητήματα πέρα από τη σχολική λογική άλλων εποχών (επιπλέον κάποιοι θα νομίζουν ότι δεν έγραψε τίποτα «ολοκληρωμένο»), και ότι εν πάσει περιπτώσει αμαρτία να κάνεις το κομμάτι και τις «ψυχογνωστικές υποθέσεις»² σου με αυτή τη μυστήρια ωραία ποίηση που σου έτυχε να είναι και εθνική.
Για τα δίκτυα φιλίας του ρομαντισμού, τον Νικόλαο Λούντζη και τον Διονύσιο Σολωμό
¹"Ein Fragment muß gleich einem kleinen Kunstwerke von der umgebenden Welt ganz abgesondert und in sich selbst vollendet seyn wie ein Igel". Athenaeum. Ersten Bandes zweytes Stück. Βερολίνο: Vieweg, 1798, σ. 54.
² Δημηρούλης, Δημήτρης: Φάκελος «Διονύσιος Σολωμός». Ανατομία ενός εθνικού θρίλερ. Αθήνα: Μεταίχμιο, 2003, σ. 238.
