Εδώ και πολύν καιρό ειδικοί κρούουν τον κώδωνα και προειδοποιούν ότι τα φαινόμενα "πανεπιστημιοποίησης" είναι αντιπαραγωγικά και συμβάλλουν αρνητικά στην ποιότητα των σπουδών της πανεπιστημιακής και της τεχνολογικής εκπαίδευσης. Το γεγονός ότι τα πανεπιστήμια σήμερα εκλαμβάνονται ως τόπος ενσωμάτωσης (βλ. βλ. http://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/7724025/3-28102016-BP-EN.pdf/6e144b14-d5e1-499e-a271-2d70a10ed6fe), και γενικά η τονισμένη τα τελευταία χρόνια εργαλειακή τους χρήση από την πολιτική γιά διάφορους λόγους, που κάποιοι από αυτούς ενδέχεται να είναι ρεαλιστικοί, τείνει εν τούτοις να τσουβαλιάσει* αντικείμενα σπουδών, ειδικότητες, διαβαθμίσεις πτυχίων, αριθμούς εισακτέων κτλ. και κυρίως να διαγράψει εξελικτικά ένα μείζον ζήτημα: τον διαχωρισμό ανάμεσα σε πανεπιστημιακή και τεχνολογική εκπαίδευση. Κάποτε στο όνομα μιας ψευδούς εξισωτικής λογικής με υποτιθέμενη παράμετρο την αγορά εργασίας. Το πείραμα Bachelor/μετάβαση στην παραγωγή δεν πέτυχε, αφού οι περισσότεροι συνεχίζουν τις σπουδές τους (Master). Στην Ελλάδα, περισσότερο μάλλον από άλλες χώρες της ΕΕ, υπάρχουν επιπλέον ακόμη οι παλιές, υποτιμητικές της επαγγελματικής εκπαίδευσης, νοοτροπίες, ενώ πλέον όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι "το μερίδιο των ανέργων με τριτοβάθμια εκπαίδευση (στο σύνολο των ανέργων) σημείωσε τη μεγαλύτερη άνοδο με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στο 24,6% το 2016 από 14,7% το 2001 (και 20,6% το 2009). Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότι αν και περισσότερα άτομα συνέχισαν τις σπουδές τους σε ανώτατο επίπεδο, η εγχώρια αγορά εργασίας και το παραγωγικό πρότυπο της χώρας δεν είναι ικανό να τους απορροφήσει" (http://iobe.gr/docs/research/RES_05_F_05072017_REP_GR.pdf, σ. 306). Δεν φαίνεται αυτό να έχει σχέση αποκλειστικά και μόνο με την οικονομική κρίση.
Αν μπορούσε να δοθεί σοβαρά βάρος στα πλαίσια της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης στο δυϊκό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (Duales Ausbildungssystem, Dual education system, Formation par alternance), δηλαδή στην εκπαίδευση που συνδυάζει μαθητεία και επαγγελματική εκπαίδευση, ακόμη και ως μελλοντική προοπτική (οι ανάλογες εκπαιδευτικές δομές υπάρχουν ήδη), θα αποτελούσε αυτό μιαν απάντηση διευκολυντική για τη μετάβαση στην απασχόληση καταρτισμένων-εξειδικευμένων τεχνικών, των οποίων υπάρχει ζήτηση, αλλά και μία ριζοσπαστική απομυθοποίηση του ολοένα αυξανόμενου πανεπιστημιακού "αναλφαβητισμού" (βέβαια, μπορούμε να το δούμε κι έτσι->https://ejournals.bc.edu/ojs/index.php/ihe/article/download/6129/5368, αναλυτικά https://www.koerber-stiftung.de/fileadmin/user_upload/koerber-stiftung/redaktion/htulc/pdf/2017/Studie_Responding-to-Massification.pdf). Προτάσεις και εφαρμογές των τελευταίων χρόνων για την αποφυγή της παγίδας της πανεπιστημιοποίησης οδήγησαν εκ της πλαγίας (επαγγελματικής) οδού και πάλι στην πανεπιστημιοποίηση μέσω του διπλού συστήματος επαγγελματικών σπουδών-εργασίας (https://www.hochschulkompass.de/en/degree-programmes/study-in-germany-search/dual-work-study-programmes.html).
Για το δυϊκό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης:
Παϊδούση, Χρύσα: Δυϊκό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης. Η γερμανική «αφήγηση» για τη σύνδεση εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας, στο
http://www.eiead.gr/publications/docs/efd/%CE%94%CF%85%CF%8A%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CE%B5%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82_%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7%CF%82__24.02.2014_p1l.pdf
https://www.timeshighereducation.com/news/europeans-back-funding-vocational-training-over-higher-education
Για τη μαθητεία:
http://leftliberalsynthesis.blogspot.gr/2009/10/blog-post_27.html
http://www.kathimerini.gr/921499/opinion/epikairothta/politikh/ma8hteia-isxyro-ana3iopoihto-ergaleio-gia-apasxolhsh---anapty3h
*Στους θεωρητικούς κλάδους η ακραία ειδίκευση και η αποσπασματική γνώση μέσω σεμιναρίων και ασκήσεων είναι κατά την άποψή μου επίσης τσουβάλιασμα. Από την παλιά παραδοσόπληκτη εκπαίδευση όπου οι φοιτητές/φοιτήτριες δεν γνώριζαν να γράψουν μια σεμιναριακή εργασία, στα νέα μοντέλα όπου καταργώντας τις παραδόσεις και τις γενικές εισαγωγές στα εκάστοτε αντικείμενα σπουδών αποφοιτάς π.χ. από αγγλική φιλολογία με κέντρο βάρους αμερικανική φιλολογία και δεν γνωρίζεις ποιος είναι ο Απντάικ. Συνέβη.
Αν μπορούσε να δοθεί σοβαρά βάρος στα πλαίσια της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης στο δυϊκό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (Duales Ausbildungssystem, Dual education system, Formation par alternance), δηλαδή στην εκπαίδευση που συνδυάζει μαθητεία και επαγγελματική εκπαίδευση, ακόμη και ως μελλοντική προοπτική (οι ανάλογες εκπαιδευτικές δομές υπάρχουν ήδη), θα αποτελούσε αυτό μιαν απάντηση διευκολυντική για τη μετάβαση στην απασχόληση καταρτισμένων-εξειδικευμένων τεχνικών, των οποίων υπάρχει ζήτηση, αλλά και μία ριζοσπαστική απομυθοποίηση του ολοένα αυξανόμενου πανεπιστημιακού "αναλφαβητισμού" (βέβαια, μπορούμε να το δούμε κι έτσι->https://ejournals.bc.edu/ojs/index.php/ihe/article/download/6129/5368, αναλυτικά https://www.koerber-stiftung.de/fileadmin/user_upload/koerber-stiftung/redaktion/htulc/pdf/2017/Studie_Responding-to-Massification.pdf). Προτάσεις και εφαρμογές των τελευταίων χρόνων για την αποφυγή της παγίδας της πανεπιστημιοποίησης οδήγησαν εκ της πλαγίας (επαγγελματικής) οδού και πάλι στην πανεπιστημιοποίηση μέσω του διπλού συστήματος επαγγελματικών σπουδών-εργασίας (https://www.hochschulkompass.de/en/degree-programmes/study-in-germany-search/dual-work-study-programmes.html).
Για το δυϊκό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης:
Παϊδούση, Χρύσα: Δυϊκό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης. Η γερμανική «αφήγηση» για τη σύνδεση εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας, στο
http://www.eiead.gr/publications/docs/efd/%CE%94%CF%85%CF%8A%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CE%B5%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82_%CE%B5%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7%CF%82__24.02.2014_p1l.pdf
https://www.timeshighereducation.com/news/europeans-back-funding-vocational-training-over-higher-education
Για τη μαθητεία:
http://leftliberalsynthesis.blogspot.gr/2009/10/blog-post_27.html
http://www.kathimerini.gr/921499/opinion/epikairothta/politikh/ma8hteia-isxyro-ana3iopoihto-ergaleio-gia-apasxolhsh---anapty3h
*Στους θεωρητικούς κλάδους η ακραία ειδίκευση και η αποσπασματική γνώση μέσω σεμιναρίων και ασκήσεων είναι κατά την άποψή μου επίσης τσουβάλιασμα. Από την παλιά παραδοσόπληκτη εκπαίδευση όπου οι φοιτητές/φοιτήτριες δεν γνώριζαν να γράψουν μια σεμιναριακή εργασία, στα νέα μοντέλα όπου καταργώντας τις παραδόσεις και τις γενικές εισαγωγές στα εκάστοτε αντικείμενα σπουδών αποφοιτάς π.χ. από αγγλική φιλολογία με κέντρο βάρους αμερικανική φιλολογία και δεν γνωρίζεις ποιος είναι ο Απντάικ. Συνέβη.
