Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016

Μεγάλες μικρές ειδήσεις, ευγένεια, ορθογραφία

-Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα ESPAD (Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία) το 30,3% των ελλήνων εφήβων ηλικίας 16 ετών δηλώνει ότι έχει στοιχηματίσει τον τελευταίο χρόνο έναντι 13,7% που είναι ο μέσος ευρωπαϊκός όρος των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα. Το ποσοστό των Ελληνόπουλων που στοιχηματίζουν σε τακτική βάση -τουλάχιστον δυο φορές τον μήνα- είναι υπερδιπλάσιο σε σχέση με τους συνομηλίκους τους στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, 16% έναντι 7% (άρθρο στην Καθημερινή, φ. 29.344, 21/9/2016, σσ. 1, 6). Τα σχολεία φταίνε γι' αυτό; Ή μήπως η οικονομική κρίση; Ταιριάζει αυτή η είδηση με δικές μου πληροφορίες για νεοστημένα προπατζίδικα στην ελληνική επαρχία, ίσως και αλλού, που ανθούν και λουλουδίζουν την τελευταία περίοδο. Ταιριάζει, εκπλήσσει έως σοκάρει, και κυρίως προβληματίζει.

-Με αφορμή την παραπάνω είδηση και για όσους αναζητούν όσο δυνατό περισσότερες όψεις της κοινωνικής και πολιτικής εικόνας, πέρα από την παλιά καλή συμβουλή "βγες στον δρόμο και συζήτησε (άκουσε κυρίως) όχι με τους ομοίους σου, αλλά με τους άλλους", για  άλλη μία φορά: το διαδίκτυο δεν μπορεί να είναι πηγή ειδησεογραφίας ούτε και τα newsletter των εφημερίδων. Είναι τόσο επιλεκτικά αφαιρετική η ανθολόγηση των ειδήσεων στις ιστοσελίδες των εφημερίδων ή στις σελίδες τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης  που καταντά εικονική. Εννοείται ότι η επιλεκτικότητα είναι νόμιμο αξίωμα των περιοδικών εντύπων, όμως σχετίζεται άμεσα με την υλικότητα, δηλαδή τον τρόπο παρουσίασης της είδησης ή της ανάλυσης στο τυπωμένο χαρτί (σελίδα, στήλη, εικονογράφηση, διάταξη στο σύνολο της ύλης). Ο αναγνώστης γνωρίζει πώς η σύνταξη εκτιμά και αποτιμά την είδηση, ιδίως αν συγκρίνει ανάμεσα σε περισσότερα του ενός έντυπα. Και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία αυτήν την περίοδο όπου απαξιώνεται από κάποιους όχι μόνο η πολιτική, αλλά και η δημοσιογραφία. Και μεγάλους πολιτικούς ηγέτες διαθέτει η Ευρώπη σήμερα και πολύ καλούς δημοσιογράφους: στο εγγύς ή απώτερο μέλλον, όταν θα φανεί πώς κάποιοι με το αίμα της ψυχής τους (ναι, θα το κάνω μελοδραματικό, γιατί όχι; μόνο η καταστροφολογία έχει δικαιώματα στους δακρυγόνους αδένες μας;) αγωνίσθηκαν να διασώσουν τη συνέχεια μέσα από τον έξωθεν καταναγκασμό της διάλυσης, τότε πού θα έχουμε εμείς συμβάλει; 

-Δεν λύνονται τα θέματα στην Ελλάδα με "αστική ευγένεια", διάβασα κάπου. Ωραία. Σκέφθηκε κανείς ότι η ευγένεια μπορεί να είναι απλώς επιχειρηματολογία και να εκλαμβάνεται ως ευγένεια από κάποιους που με το δίκιο τους ίσως ασφυκτιούν και έχουν χάσει την ψυχραιμία τους; Επιεικώς και με συγκατάβαση "αστική", αλλά όχι θολούρα, ερμηνευμένη η στάση αυτή, η κατά της ευγένειας. Γιατί και η αξίωση απώλειας της ψυχραιμίας συχνά δεν σημαίνει απελπισία, αυτή η τελευταία επιστρατεύει άλλους μηχανισμούς. Καλά κάνουν πάντως και φωνάζουν αυτοί, άλλος μπορεί το ένα καλύτερα, άλλος το άλλο. Ζωντανεύει έτσι και ο μονολογικός διάλογος. Στην πολιτική η απρέπεια δεν είναι προνόμιο αποκλειστικά ενός και μόνο ελληνικού κόμματος όπως βλέπουμε καθημερινά. Ένα θέμα όμως προκύπτει: οι απογοητευμένοι του ΣΥΡΙΖΑ, ψηφοφόροι ή/και κομματικά μέλη, μήπως είναι καιρός να βγουν από τον προσωπικό τους διχασμό και την αγωνία τους να την μεταπλάσουν σε αντιπρόταση φιλελευθερισμού ή κάτι άλλο; Και μήπως όλοι να μην ξεχνούν ότι στις βουλευτικές εκλογές Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου 2015 64% των ελλήνων εκλογέων δεν ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ; Όχι για να τους βάλουμε όλους σε ένα τσουβάλι, αλλά για να μην ξεχνιέται το τότε εκλογικό δυναμικό της παρούσας κυβέρνησης. Κατά πόσο αυτή είναι ανεξάρτητη στις επιλογές της, πολιτικές και φραστικές και ενδυματολογικές, αυτό μόνο οι ίδιοι μπορούν να το πουν. Παρεμπιπτόντως, υπάρχει εξήγηση, γιατί στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες αλλοπρόσαλλες παραλλαγές φράκου και σμόκιν έχουν καταλήξει να αποτελούν περιβολή γαμήλια και στο τελευταίο μικροαστικό κατσάβραχο (με ή χωρίς οικονομική επιφάνεια) και πώς αυτό συνδέεται με την τζούφια αλληγορία των sans-cravates. Για την "πάλη των τάξεων" τη σήμερον ημέρα, άλλη φορά.  

-Δύο μικρά πρακτικά κόλπα για τις συχνότερες ανορθογραφίες που κυκλοφορούν:
α.Η κατάληξη -εται / -ετε: όταν ο φορέας του ρήματος (υποκείμενο) είναι ένας (αυτός, αυτή, αυτό), τότε δίφθογγος, -εται, όταν ο φορέας του ρήματος είναι πολλοί (εσείς), τότε ένα έψιλον, -ετε. Δηλαδή πάντα αντίστροφα: στον ένα -> δύο (-εται), στους πολλούς -> ένα (-ετε). Παράδειγμα: ο μαθητής συγκεντρώνεται στα μαθήματά του, εσείς συγκεντρώνετε τους μαθητές.
β.μήνυμα, κήρυγμα: ακολουθούμε την ιεραρχία της αλφαβήτου, τη σειρά που έχουν τα γράμματα αυτά στο αλφάβητο, προηγείται το ήτα, ακολουθεί το ύψιλον. 

Υ.Γ.Γουστάρω το ίδιο (δεν εννοώ τον χαρακτήρα, αλλά το habitus) την παλιά μας φίλη, την κυρία Ευαγγελία ή Βαγγελία από την Κουτσούφλιανη, που σε όλη της τη ζωή είχε τυλιγμένες τις κοτσίδες της κάτω από το τσεμπέρι (πράγμα που με μαγνήτιζε όταν ήμουν μικρή, γιατί ήθελα να δω την πλούσια μακριά της κόμη) όσο και την ανάμνηση της κρητικιάς θείας Έλλης με την αρχοντική  περπατησιά και τη γλυκιά κομψότητα. Και οι δύο έφεραν αυτό που ήταν, με εσωτερικευμένη (χωρίς φλυαρίες) αυτοπεποίθηση, το αυτονόητο.