"Στο δελτίο ειδήσεων, όπως και σ' ένα επιστημονικό σύγγραμμα ή ντοκουμέντο, λογικό είναι να έχουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους αριθμούς παρά στις λέξεις, διότι οι αριθμοί είναι μονοσήμαντοι, δε θέλουν να πουν τίποτα περισσότερο ή λιγότερο απ' αυτό που δηλώνουν.
Μιμούμαι το δελτίο ειδήσεων. Προσπαθώ ώστε οι λέξεις μου να δανείζονται ένα μέρος από την αξιοπιστία των αριθμών. Ο μόνος τρόπος που υπάρχει γι' αυτό είναι η αυστηρή ακριβολογία, η φανατική εμμονή στην κυριολεξία. Στην αντίθετη περίπτωση θα προκύψει η λεγόμενη κακοποίηση της γλώσσας, η οποία ελάχιστα αφορά στη γραμματική ή στα ξένα δάνεια ή κάποια άλλη επίφαση. Η αληθινή κακοποίηση αφορά στο ίδιο το νόημα. [...]
Μια άλλη παράμετρος είναι ο ρυθμός, ένα ζήτημα πιο περίπλοκο, γιατί, όπως και τ' άλλα ζητήματα της μορφής, κρύβει τον κίνδυνο να εξασθενήσει την αυθορμησία μου και τελικώς να με καθηλώσει. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μας δίνει ο Καμύ στην Πανούκλα: Ο επίδοξος συγγραφέας φιλοδοξεί να γράψει ένα μυθιστόρημα που όμοιό του, λέει, δεν έχει ξαναγίνει. Κι αρχίζει:
Μιμούμαι το δελτίο ειδήσεων. Προσπαθώ ώστε οι λέξεις μου να δανείζονται ένα μέρος από την αξιοπιστία των αριθμών. Ο μόνος τρόπος που υπάρχει γι' αυτό είναι η αυστηρή ακριβολογία, η φανατική εμμονή στην κυριολεξία. Στην αντίθετη περίπτωση θα προκύψει η λεγόμενη κακοποίηση της γλώσσας, η οποία ελάχιστα αφορά στη γραμματική ή στα ξένα δάνεια ή κάποια άλλη επίφαση. Η αληθινή κακοποίηση αφορά στο ίδιο το νόημα. [...]
Μια άλλη παράμετρος είναι ο ρυθμός, ένα ζήτημα πιο περίπλοκο, γιατί, όπως και τ' άλλα ζητήματα της μορφής, κρύβει τον κίνδυνο να εξασθενήσει την αυθορμησία μου και τελικώς να με καθηλώσει. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μας δίνει ο Καμύ στην Πανούκλα: Ο επίδοξος συγγραφέας φιλοδοξεί να γράψει ένα μυθιστόρημα που όμοιό του, λέει, δεν έχει ξαναγίνει. Κι αρχίζει:
«Ένα ωραίο πρωινό του Μάη μήνα, μια κομψή αμαζόνα έτρεχε πάνω σε μια μεγαλόπρεπη αλιτζέ φοράδα, μέσα στις ανθισμένες αλέες του δάσους της Βουλόνης».
Κι εδώ σταμάτησε για πολύ καιρό, λέει, διότι δεν αποφάσιζε με ποια σειρά θα δώσει ρυθμό. Ήταν καλύτερα δηλαδή να βάλει την «κομψή αμαζόνα» πριν από τη «μεγαλόπρεπη φοράδα»; Πριν ή μετά; Μήπως και τις «ανθισμένες αλέες» ακόμα πιο πριν; [...]
Μεγάλος συγγραφέας ήθελε να γίνει ο Γκραν, ο ήρωας του Καμύ. Ο Σαίνμπεργκ όμως θα του συνιστούσε: «Δεν μπορείς να σώσεις τον κόσμο με ένα αντάτζιο».
Ομολογώ ότι πολύ συχνά βρίσκομαι στη δύσκολη θέση του Γκραν, αλλά, όταν πάρω χαμπάρι ότι κινδυνεύω να φτάσω ακόμα και στην ομοιοκαταληξία (!), βγάζω το χαλινό".
Καλιότσος, Παντελής: Το εργαστήριο του μυθιστοριογράφου (Ιδιωτική οδός). Αθήνα: Πατάκης, σσ. 41-42, 44-46.
 |
| Ηλέκτρα (19/3/2013) |
