Μεταφράζω από τη γερμανική έκδοση του Within the Whirlwind της Yevgenia Ginzburg (πρώτη έκδοση σε ρωσική γλώσσα, Μιλάνο 1979):
[βρίσκεται στο Izvestkovoye, το απόλυτο κολαστήριο της κοιλάδας Kolyma με αποκλειστικά στυγνές εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου -ήταν η πρώτη "πολιτική" στρατοπεδική έγκλειστη που πήγε εκεί-, όπου την έστειλαν προς συμμόρφωση μετά από "παράπτωμα", στο οποίο υπέπεσε] "Το βράδυ του Σαββάτου μετά το προσκλητήριο ξαφνικά άνοιξε διάπλατα η πόρτα της παράγκας, σχεδόν βγήκε από τους μεντεσέδες, και εμφανίστηκε ολόκληρη η φρουρά του Izvestkovoye, συνολικά δέκα άνδρες. Η ορδή των μεθυσμένων στρατιωτών επέδραμε τόσο απροσδόκητα στην παράγκα που σκέφτηκα: έρευνα! Όμως όχι, ήλθαν για δική τους δουλειά. Για ένα βρωμερό, αηδιαστικό, σιχαμερό όργιο. Δεν είχα ξαναζήσει κάτι τέτοιο στα οκτώ χρόνια κάθειρξής μου στις φυλακές και στα στρατόπεδα.
Η σόμπα έβγαζε μιαν απίστευτη ζέστη, και στη βρώμα του πυρωμένου σιδήρου ερχόταν τώρα να προστεθεί η αποφορά του αλκοόλ. Τα τσιρίγματα των γυμνών γυναικών ανακατεύονταν με τα πρόστυχα αστεία, τα μουγκανητά και τα γέλια των τελείως αποκτηνωμένων ανδρών. Δεν ήταν τώρα ούτε οι στρατιώτες ούτε οι αγρότες των προηγούμενων ημερών. Ήταν σάτυροι, όχι, φιγούρες από ταινία τρόμου.
Τράβηξα το άνορακ πάνω από το κεφάλι μου και μαζεύτηκα, ήθελα να εξαφανιστώ, να γίνω αόρατη. Όμως ξαφνικά, κάτι με έσπρωξε... H οπλή ενός τέρατος μου πέταξε το άνορακ, και βρίσκομαι τώρα εκεί σαν τον αμνό της θυσίας. Πάνω από το πρόσωπό μου κρέμεται ένα τεράστιο, κατακόκκινο μούτρο που γυαλίζει από τον ιδρώτα. Στη ρίζα της μύτης, κοντά στο μάτι, μια σκούρα ελιά, από όπου ξεφυτρώνουν δυο τριχούλες.
Ο άνθρωπος δεν γνωρίζει τίποτα για τον εαυτό του. Αν κάποιος μου έλεγε τι είμαι ικανή να κάνω, δεν θα τον πίστευα. Και όμως έγινε. Στο καταφύγιο του Yaroslavl πάλεψα με τον Σατραπιούκ και κράτησα μακριά από μένα τα χέρια του που ήταν από σίδερο. Και εδώ συνέβη το ίδιο. Έχασα κάθε αυτοέλεγχο και έπεσα με μιαν άγρια κραυγή πάνω στο κτήνος. Βρισκόμουν σε έναν παροξυσμό πυρετού, δάγκωνα, γρατζουνούσα, κλωτσούσα. Πώς κατάφερα και του ξέφυγα, δεν το ξέρω, δεν μπορώ να θυμηθώ. Μάλλον τον κτύπησα σε ευαίσθητο σημείο και από τον πόνο με άφησε για λίγο.
Και τώρα ξεκινά το θαύμα. Γιατί το γεγονός αυτό της ζωής μου δεν μπορώ να το εξηγήσω με τη βοήθεια της απλής λογικής. Όρμησα μέσα από τη μισάνοιχτη πόρτα και έστριψα στη γωνία της παράγκας. Εκεί ήταν ένας μεγάλος κορμός δέντρου μέσα στον πάγο. Κάθισα πάνω, έτσι όπως ήμουν, μόνο με το πουκάμισο. Το άνορακ είχε πέσει στο πάτωμα όπως πήδησα από το ράντσο, και δεν είχα προλάβει να το πάρω.
Πάνω από το κεφάλι μου υψωνόταν σαν αψίδα το μεγαλειώδες στερέωμα με αστραφτερά μεγάλα αστέρια. Δεν έκλαιγα. Προσευχόμουν. Προσευχόμουν με πάθος, με απελπισία μόνο για ένα και μοναδικό πράγμα: πνευμονικό οίδημα! Κύριε, στείλε μου μια πνευμονία! Λοβού [πνευμονία λοβού, λοβώδης πνευμονία]... Στείλε πυρετό, να χάσω τις αισθήσεις μου, να ξεχάσω, στείλε τον θάνατο...
Πίσω μου σειόντουσαν οι τοίχοι της παράγκας. Ακουγόντουσαν φρενιασμένα ουρλιαχτά και θόρυβος από μπουκάλια που έσπαγαν. Δεν με αναζητούσαν, κανείς δεν με είχε ακολουθήσει έξω. Όπως μου είπαν τα κορίτσια αργότερα, το τέρας εξαπέλυσε μερικές μακρόσυρτες άγριες βρισιές, κραύγασε, ούρλιαξε μάλιστα, αλλά μετά έπεσε κατάχαμα και αποκοιμήθηκε. Οι άλλοι τύποι δεν ορεγόντουσαν εμένα έτσι κι αλλιώς.
Πόσα δευτερόλεπτα ή λεπτά ήμουν καθισμένη πάνω στον κορμό, δεν θυμάμαι πια. Ξέρω μόνο ότι ξαφνικά ακούστηκε ένα ασθενικό ρυθμικό κλικ-κλακ. Ηχούσε από το μονοπάτι που οδηγούσε στην τάιγκα. Κάποιος έρχεται... Κάποιος πλησίαζε... Περπατά ήσυχα, με ομοιόμορφο βηματισμό. Σιγά σιγά διακρίνεται η σιλουέτα του μέσα από τα λοφάκια του χιονιού. Τώρα αναγνωρίζεται καθαρά μια ανδρική φιγούρα με το άνορακ του στρατοπέδου, ένα σάκο στην πλάτη, στο χέρι ένα σακούλι. Κατευθύνεται προς το μέρος μου.
"Μα ποιος είναι εκεί; Θεέ μου, μην μου πεις, εσύ είσαι, Ευγενία;" Μιλούσε κάποιος, ένας άνθρωπος, σαν κι εμένα. Αυτή η φωνή ανθρώπου με τάραξε τόσο που έτρεξα προς αυτόν πριν να ξέρω ποιος ήταν μπροστά μου.
"Μα δεν είναι δυνατό να υπάρχουν εδώ τέτοιες τιμωρίες;" ρώτησε αναστατωμένος. "Έξω στην παγωνιά; Μισοντυμένη;"
Όλα ήταν απλά, καθημερινά. Ένα απλό, καθημερινό θαύμα. Για τον άγγελο της σωτηρίας μου όλα ήταν κανονικά: το παράπτωμα, η ποινή και τα ‘βασικά στοιχεία’ [εννοεί το όνομά της κατά τη στρατοπεδική ορολογία]. Τώρα τον αναγνώρισα. Ήταν ο μπάρμπα Σένια από τη ζώνη ανδρών του Elgen όπου είχα εργαστεί ένα διάστημα ως νοσοκόμα. Ο μπάρμπα Σένια δεν ήταν βαριά περίπτωση: ΚΕΣ, κοινωνικά επικίνδυνο στοιχείο. Ήταν από τους κουλάκους που τους είχαν πάρει το αγρόκτημα. Ήξερε να επισκευάζει εργαλεία καταπληκτικά. Οι επικεφαλής τον κρατάνε στη ζώνη για να τον έχουν πάντα πρόχειρο, αλλά μερικές φορές τον στέλνουν και αλλού είτε για να τροχίσει κάτι είτε για να φτιάξει κάτι άλλο. Επειδή είναι ελαφριά περίπτωση φυλακισμένου, δεν τον συνοδεύει φρουρός. Μέχρι το Mylga πήγε ανεβασμένος πάνω σε ένα τρακτέρ, από εκεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ό,τι έβρισκε, και το τελευταίο κομμάτι της διαδρομής πεζός...
Με πήρε από το χέρι και με τύλιξε στο άνορακ του. Με οδήγησε στην κορυφή του λόφου όπου βρισκόταν η καλύβα για τον μάστορα των εργαλείων. Την ήξερε, ήταν εδώ και την προηγούμενη χρονιά...
Ο μπάρμπα Σένια άναψε τη μικρή σιδερένια σόμπα και έβαλε να βράσει στο τσαγερό του φρέσκο χιόνι. Μου έδωσε ένα μεγάλο κομμάτι ψωμί και λίγη ζάχαρη. Μου χάιδεψε τα μαλλιά, είπε γουρουνόσκυλα τους φρουρούς και την Τσίμμερμαν [η στρατοπεδάρχης που έστειλε την Γκίνζμπουργκ στο Izvestkovoye] καταραμένη γουρούνα. Με αυτά τα τρυφερά λόγια αποκοιμήθηκα ευχαριστημένη πάνω στις δυο σανίδες που είχαν απομείνει από ένα κρεβάτι εκστρατείας. Μετά από αυτή τη νύχτα τελικά δεν έπαθα πνευμονία, ούτε καν κρύωμα".
Ginsburg, Jewgenia: Gratwanderung. Vorwort: Heinrich Böll. Nachwort: Lew Kopelew und Raisa Orlowa. Μόναχο: Piper, 1980, σσ. 136-138.
"Η χονδροειδής συνδιαλλαγή με τη βιομηχανία του ψεύδους των εντόπιων παραρτημάτων κέντρων παραπληροφόρησης, κυρίως για όσους είναι σε κοινή δημόσια θέα (πολιτικούς, δημοσιογράφους, διανοούμενους κτλ.), είναι αυτό που σκοτώνει τον άνθρωπο μέσα στον άνθρωπο. Σε αυτό αντιστεκόμαστε εμείς, οι τελευταίοι των τελευταίων. Ό,τι σε ξενίζει ως "είδηση", ως "δήλωση", ως "εικόνα", ό,τι δεν ταιριάζει σε σένα τον ενήλικο (τα μικρά είναι η δραματικότερη περίπτωση που δεν έχουν ζήσει ή δεν θυμούνται άλλες πρόσφατες -βασικά- εποχές, η τελευταία πενταετία περίπου είναι η καταλυτική), στην ακοή σου, στο βλέμμα σου, στην αίσθησή σου, να ξέρεις ότι δεν είναι η ευαισθησία ή η φαντασία σου που φταίνε γι' αυτό, είναι απλώς κάτι από το οκοδόμημα των μυθικών κατασκευών που στόχο έχουν ουσιαστικά την παράλυσή σου. Για ό,τι σκεφθείς ενστικτωδώς αυθόρμητα ότι η αίσθηση της ευθύνης και της ντροπής εξέλιπε παντελώς, ό,τι εμφανίζει τον κόσμο μας να είναι θύμα του κομμουνισμού ή του καπιταλισμού, περισσότερο κακό, πορνογραφικό, συμφεροντολογικό, αυτοκαταστροφικό, διεστραμμένο, διχασμένο, από ό,τι βλέπεις ότι είναι, αν έχεις αυτήν την αίσθηση ότι σου έχουν ζαλίσει τον εγκέφαλο με παπαρολογίες, είσαι ακόμη ελεύθερη".
