Παρασκευή 23 Ιουνίου 2017

Λογοτεχνικός ρεαλισμός και φημολογία

Η Μιμίκα Κρανάκη στην Αυτογραφία της μου έδωσε την έμπνευση και το έψαξα λίγο. 

Πρόκειται για τη γνωστή ρήση του Φλωμπέρ "Η Μαντάμ Μποβαρύ είναι εγώ". Χιλιάδες σελίδες ερμηνευτικές του έργου του τη συμπεριέλαβαν στα πλαίσια της θεωρίας περί ρεαλισμού στη λογοτεχνία κτλ. 

Μόνο που ο Φλωμπέρ ποτέ δεν έγραψε κάτι τέτοιο ή δεν έχει βρεθεί γραμμένο. Φήμες υπάρχουν ότι το είπε. O Ρενέ Ντεσάρμ ισχυρίζεται πώς του το είπε κάποια γνωστή γνωστής του Φλωμπέρ. Και δεν το είπε -σύμφωνα με αυτούς- έτσι, αλλά: "Η Μαντάμ Μποβαρύ είναι εγώ. -Κατ' εμέ (D'après moi) [πρόσωπο και πλοκή] ". Που σημαίνει ότι η Μαντάμ Μποβαρύ, δηλαδή η πρωταγωνίστρια του γνωστού μυθιστορήματος, είναι κατασκευή.

Ποια η συμβολή της Μιμίκας Κρανάκη; Το ότι γράφει πως μέσα στις δικαστικές εμπλοκές (ο συγγραφέας ή μάλλον το μυθιστόρημα πέρασε από δίκη) και στις φασαρίες που διάφορες χήρες από την επαρχία άρχισαν να τον κυνηγούν ότι σπίλωσε την υπόληψή τους, επειδή αυτές θεώρησαν ότι αποτελούσαν το μοντέλο για την Μποβαρύ, ο Φλωμπέρ αγανάκτησε και ξεφώνισε κάτι σαν: "Μα δεν αναφέρομαι σε κανέναν. Μια επινόηση είναι. Όλα φαντασίες".

Αυτές οι φαντασίες οικοδόμησαν ρεαλιστικά τον μύθο της μυθοπλασίας.